22.عقاید:شناخت خلیفه‌ی خداوند در زمین؛ احوال منصور و زمینه‌سازی او برای ظهور مهدی

لطفا پرسش شماره 201 عقاید با موضوع «شناخت خلیفه‌ی خداوند در زمین؛ احوال منصور و زمینه‌سازی او برای ظهور مهدی» ثبت شده توسط «اسماعیلی» در تاریخ 14 خرداد 1395 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی؛ زمینه‌ساز عملی ظهور مهدی علیه السلام را بخوانید.

متن پرسش:

شما در چند جا از سایت خود به این نکته تصریح فرموده‌اید که علامه منصور هاشمی خراسانی مدّعی نیست که «منصور خراسانی موعود» در روایات متواتر اسلامی است، ولی برخی افراد با توجّه به نشانه‌های ایشان و پیام محوری نهضت‌شان، چنین اعتقادی درباره‌ی ایشان دارند و از نظر شما صحّت چنین اعتقادی درباره‌ی ایشان «ممکن است». البته این جانب منکر امکان عقلی یا شرعی این موضوع نیستم، ولی معتقدم صرف امکان عقلی یا شرعی برای چنین موضوعی کافی نیست و ما باید در این باره به یقین برسیم؛ همان طور که خود علامه هم بر روی یقین خیلی تأکید دارند و اساساً ظن را حجّت نمی‌دانند، در حالی که برای رسیدن به یقین در این باره به آگاهی‌های بیشتری از نشانه‌های ایشان احتیاج است. به عنوان مثال، این جانب بنا بر تخصّص خودم در زمینه‌ی علوم حدیث، تسلّط خوبی بر احادیث اسلامی در منابع شیعه و اهل سنّت دارم و می‌دانم که در برخی از این احادیث حتّی به نام خراسانی موعود به عنوان کسی که پیش از ظهور امام مهدی علیه السّلام از خراسان (ما وراء النهر) ظهور می‌کند و برای دولت آن حضرت زمینه‌سازی می‌نماید و پرچم را به دست آن حضرت می‌رساند و فلسطین را فتح می‌کند، اشاره شده است و از مجموع این احادیث دانسته می‌شود که نام خراسانی موعود «علی» است، نه «منصور»، هر چند «یقال له المنصور»؛ «به او منصور گفته می‌شود» یعنی لقب او منصور است.

8.احکام: احکام نماز

لطفا پرسش شماره 200 احکام با موضوع «احکام نماز» ثبت شده توسط «رضا راضی» در تاریخ 11 خرداد 1395 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی؛ زمینه‌ساز عملی ظهور مهدی علیه السلام را بخوانید.

متن پرسش:

اگر کسی در ساعت دو بمیرد و نماز ظهر و عصر را نخوانده باشد آیا این دو نماز بر گردنش می‌ماند یا نه؟ ملاک اذان ظهر است یا غروب آفتاب؟

پاسخ بخش پاسخگویی به پرسش‌های دفتر حفظ و نشر آثار منصور هاشمی خراسانی:

نماز از اوّل وقت آن تا هنگامی که بر پا داشته شود، واجب است؛ چنانکه خداوند فرموده است: «أَقِمِ الصَّلَاةَ لِدُلُوکِ الشَّمْسِ إِلَىٰ غَسَقِ اللَّیْلِ» (إسراء/ 78) «نماز را از زوال خورشید تا تاریکی شب بر پا دار» و با این وصف، کسی که پس از دخول وقت آن به قدر بر پا داشتنش زنده بوده، درباره‌ی آن مسؤول است، مگر اینکه در همه‌ی مدّت فاقد هوشیاری بوده باشد؛ چراکه در این صورت، تکلیفی نداشته است؛ چنانکه خداوند فرموده است: «لَا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا ۚ» (بقره/ 286)؛ «خداوند کسی را جز به اندازه‌ی توانش تکلیف نمی‌کند». از اینجا دانسته می‌شود که تأخیر نماز از اوّل وقت آن عاقلانه نیست؛ چراکه انسان نمی‌داند آیا تا آخر وقت آن زنده می‌ماند یا نه و عاقبت برای پرهیزکاران است.

6.احکام: احکام روزه و اعتکاف

لطفا پرسش شماره 199 احکام با موضوع «احکام روزه و اعتکاف» ثبت شده توسط «رضا راضی» در تاریخ 11 خرداد 1395 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی؛ زمینه‌ساز عملی ظهور مهدی علیه السلام را بخوانید.

متن پرسش:

آیا فرو بردن تمام سر در آب روزه را باطل می‌کند؟

آیا زدن سرم قندی یا نمکی و یا آمپول ویتامین بدون دستور پزشک روزه را باطل می‌کند؟

پاسخ بخش پاسخگویی به پرسش‌های دفتر حفظ و نشر آثار منصور هاشمی خراسانی:

سه چیز است که روزه را باطل می‌کند: نزدیکی کردن، خوردن و آشامیدن؛ چنانکه خداوند فرموده است: «فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ ۚ وَکُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّىٰ یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ۖ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّیَامَ إِلَى اللَّیْلِ ۚ» (بقره/ 187)؛ «اکنون با آنان نزدیکی کنید و چیزی که خداوند برایتان مقرّر داشته است را بجویید و بخورید و بیاشامید تا آن گاه که خطّ سپیده‌ی فجر برایتان از خط سیاه متمایز شود، آن گاه روزه را تا شب ادامه دهید». با این وصف، فرو بردن سر در آب در صورتی باطل کننده‌ی روزه است که مصداق آشامیدن آب باشد؛ به این ترتیب که اولاً از روی عمد باشد، پس اگر سهواً در آب بیفتد یا از روی فراموشی سر را در آن فرو ببرد، اشکالی ندارد، ثانیاً به غیر ضرورت باشد؛ پس اگر از روی ضرورت این کار را انجام دهد اشکالی ندارد، ثالثاً سبب رسیدن آب به حلق شود؛ پس اگر سر را در آب فرو ببرد، ولی چیزی از آن به حلق او نرسد، اشکالی ندارد. بنابراین، در صورتی که عمداً و بدون ضرورت سر خود را در آب فرو ببرد و چیزی از آن ناخواسته به حلق او فرو رود، باید قضای روزه را به جا آورد، هر چند کفّاره‌ای بر عهده‌ی او نیست

5.احکام: احکام روزه و اعتکاف

لطفا پرسش شماره 198 احکام با موضوع «احکام روزه و اعتکاف» ثبت شده توسط «علی راضی» در تاریخ 10 خرداد 1395 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی؛ زمینه‌ساز عملی ظهور مهدی علیه السلام را بخوانید.

متن پرسش:

یکی از مشکلات ایران در هنگام شروع ماه رمضان و پایان آن، این است که روز اول ماه مبارک و روز عید سعید فطر با ابهام تعیین می‌شود و بین مراجع تقلید اختلاف می‌افتد و حتی به دلایل سیاسی بین ایران و عربستان اختلاف می‌افتد. علامه خراسانی شروع و پایان ماه رمضان را چگونه تعیین می‌کنند؟ با چشم مسلّح یا غیر مسلّح؟

آیا باید در کلّ کره‌ی زمین یا کلّ نیم کره‌ی شمالی یک روز عید فطر باشد؟

لطفاً تاریخ شروع ماه مبارک رمضان و روز عید فطر امسال را مشخص بفرمایید.

پاسخ بخش پاسخگویی به پرسش‌های دفتر حفظ و نشر آثار منصور هاشمی خراسانی:

علم به آغاز هر ماه با علم به هلال آن حاصل می‌شود و علم به هلال آن به معنای علم به خروج ماه از محاق است که طبیعتاً با رؤیت نخستین ظهور آن پس از غیبتش حاصل می‌شود، خواه با چشم مسلّح باشد و خواه با چشم غیر مسلّح؛ چراکه رؤیت آن در اسلام طریقیّت دارد، نه موضوعیّت و با این وصف، به هر وسیله‌ای که انجام شود علم‌آور است؛ همچنانکه برای همه‌ی مسلمانان ضروری و ممکن نیست، بلکه علم به رؤیت آن توسّط برخی از آنان به واسطه‌ی خبر متواتر یا محفوف به قرائن علم‌آور، کافی است.

1.احکام: احکام اموات

لطفا پرسش شماره 197 احکام با موضوع «احکام اموات» ثبت شده توسط «بیاتی» در تاریخ 10 خرداد 1395 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی؛ زمینه‌ساز عملی ظهور مهدی علیه السلام را بخوانید.

متن پرسش:

نظر حضرت علامه در مورد مراسم‌هایی که شیعیان برای مردگان خود می‌گیرند چیست که شامل مراسم ختم و سوم و هفتم و چهلم و شب سال می‌باشد؟ آیا این شکل مراسمات مقبول است و در اسلام بوده یا جزو بدعت‌ها است؟

بنده هر چه تحقیق کردم فقط به روایتی از آقا رسول الله (ص) رسیدم که فرمودند تا 3 روز برای خانواده‌ی متوفّی غذا ببرید. بعضی‌ها می‌گویند علّت این کار [یعنی مراسم‌ها] آن است که روح مردگان در سوم و هفتم و چهلم و یک سال بعد از مرگ به جسم سر می‌زند. لطفاً در این رابطه توضیح بفرمایید.

پاسخ بخش پاسخگویی به پرسش‌های دفتر حفظ و نشر آثار منصور هاشمی خراسانی:

گرفتن مراسم برای اموات در روزهایی معیّن ربطی به اسلام ندارد و از رسوم قومی است و با این وصف، کسانی که تنها از اسلام تبعیّت می‌کنند، چنین مراسمی را نمی‌گیرند و کسانی که تنها از اسلام تبعیّت نمی‌کنند، بلکه از رسوم قومی مانند اسلام تبعیّت می‌کند، چنین مراسمی را می‌گیرند، در حالی که تبعیّت از اسلام برای سعادت آنان کافی است؛ چراکه اسلام خطّ اعتدال و عقلانیّت است و با این وصف، کاستن از آن یا افزودن بر آن به معنای افراط یا تفریط است که سعادت آنان را تهدید می‌کند، هر چند تبعیّت از رسوم قومی باشد.

4.احکام: احکام روزه و اعتکاف

لطفا پرسش شماره 196 احکام با موضوع «احکام روزه و اعتکاف» ثبت شده توسط «بیاتی» در تاریخ 10 خرداد 1395 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی؛ زمینه‌ساز عملی ظهور مهدی علیه السلام را بخوانید.

متن پرسش:

سلام بر پویندگان راه حق و جناب منصور هاشمی خراسانی حفظه الله

یک سؤال از محضر بزرگواران دارم: نظر حضرت علامه در مورد شب قدر چیست؟ آیا شب‌هایی که شیعیان لیالی قدر می‌دانند صحیح است؟

پاسخ بخش پاسخگویی به پرسش‌های دفتر حفظ و نشر آثار منصور هاشمی خراسانی:

میان مسلمانان اختلافی نیست که یکی از سه شب ماه مبارک رمضان «لیلة القدر» است؛ به این ترتیب که بیشتر آنان یکی از شب‌های بیست و یکم، بیست و سوم و بیست و هفتم و برخی از آنان یکی از شب‌های نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم را «لیلة القدر» می‌دانند و با این وصف، درباره‌ی دو شب بیست و یکم و بیست و سوم میان آنان اختلافی نیست، ولی درباره‌ی شب نوزدهم یا بیست و هفتم میان آنان اختلاف وجود دارد، در حالی که شب نوزدهم موافق با نظر اهل بیت پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم است و از این رو، بنا بر حدیث شریف «ثقلین» صحیح شمرده می‌شود

4.عقاید: شناخت خلیفه‌ی خداوند در زمین؛ احوال پیامبران و شؤون آنان

لطفا پرسش شماره 195 عقاید با موضوع «شناخت خلیفه‌ی خداوند در زمین؛ احوال پیامبران و شؤون آنان» ثبت شده توسط «رضا راضی » در تاریخ 5 خرداد 1395 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی؛ زمینه‌ساز عملی ظهور مهدی علیه السلام را بخوانید.

متن پرسش:

با توجه به حرمت ازدواج بین خواهر و برادر، با قتل هابیل توسط قابیل، نسل آدم با چه ازدواجی ادامه یافت؟

پاسخ بخش پاسخگویی به پرسش‌های دفتر حفظ و نشر آثار منصور هاشمی خراسانی:

درباره‌ی اینکه نسل آدم علیه السّلام با چه ازدواجی توسّط فرزندان او ادامه یافت، میان عالمان مسلمان اختلاف است؛ به این ترتیب که بیشتر آنان معتقدند فرزندان او به حکم ضرورت از طریق ازدواج با یکدیگر به نسل او ادامه دادند و برخی دیگر معتقدند که چنین ضرورتی وجود نداشت؛ چراکه ممکن بود خداوند برای پسران آدم علیه السّلام همسرانی از میان جنّیان و زنان بهشتی برگزیند تا نسل او بدون ازدواج فرزندانش با هم ادامه یابد؛ چنانکه روایاتی با این مضمون از اهل بیت رسیده است (نگاه کنید به: مجلسی، بحار الأنوار، ج11، ص223). با این حال، انصاف آن است که اعتقاد گروه نخست با ظاهر کتاب خداوند سازگارتر است؛ چراکه در کتاب خداوند آمده است: «خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا کَثِیرًا وَنِسَاءً ۚ» (نساء/ 1)؛ «شما را از یک تن آفرید و از او همسرش را خلق کرد و از آن دو مردان و زنان بسیاری را پدید آورد» و متبادر از آن عدم دخالت کسی جز آن دو و فرزندانشان در ادامه‌ی نسل است

4.احکام: احکام پوشیدنی‌ها و آراستنی‌ها

لطفا پرسش شماره 194 احکام با موضوع «احکام پوشیدنی‌ها و آراستنی‌ها» ثبت شده توسط «رضا راضی» در تاریخ 5 خرداد 1395 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی؛ زمینه‌ساز عملی ظهور مهدی علیه السلام را بخوانید.

متن پرسش:

لطفاً حکم زدن سرمه برای مردان را بفرمایید.

پاسخ بخش پاسخگویی به پرسش‌های دفتر حفظ و نشر آثار منصور هاشمی خراسانی:

«سُرمه» مادّه‌ای پاکیزه و معدنی است که برای تیره نمودن اطراف چشم استعمال می‌شود و از مصادیق زینت است که خداوند مهربان درباره‌ی آن فرموده است: «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِینَةَ اللَّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالطَّیِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ ۚ قُلْ هِیَ لِلَّذِینَ آمَنُوا فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا خَالِصَةً یَوْمَ الْقِیَامَةِ ۗ کَذَٰلِکَ نُفَصِّلُ الْآیَاتِ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ» (أعراف/ 32)؛ «بگو چه کسی زینت خداوند که برای بندگانش بیرون آورده و روزی‌های پاکیزه را حرام کرده است؟ بگو آن‌ها در زندگی دنیا و به صورت خالص در روز قیامت برای کسانی است که ایمان آوردند، این گونه آیات را برای گروهی که می‌دانند تفصیل می‌دهیم». به علاوه، روایات متواتری نیز درباره‌ی فواید آن رسیده که در مجموع سبب یقین به مفید بودن آن می‌شود. با این وصف، استعمال آن برای مردان اشکالی ندارد، مشروط به اینکه عرف آن را انکار نکند؛ چراکه ملاحظه‌ی عرف در این قبیل کارهای مباح ضروری است و پوشش یا آرایشی که سبب انگشت‌نمایی یا شهرت می‌شود، جایز نیست.

6.عقاید: شناخت کتاب خداوند؛ تفسیر برخی آیات قرآن

لطفا پرسش شماره 193 عقاید با موضوع «شناخت کتاب خداوند؛ تفسیر برخی آیات قرآن» ثبت شده توسط «فرهاد گلستان» در تاریخ 4 خرداد 1395 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی؛ زمینه‌ساز عملی ظهور مهدی علیه السلام را بخوانید.

متن پرسش:

سه سؤال به شرح زیر دارم که خواهشمند است در خصوص آن‌ها اظهار نظر فرمایید:

الف) در آیه‌ی «إنّ إلینا إیابهم»، ضمیر «نا» به چه کس یا کسانی بر می‌گردد؟ چرا از ضمیر «ی» استفاده نشده است؟

ب) از آنجایی که خداوند در برخی آیات قرآن از ضمیر متکلّم وحده استفاده کرده است، چه منظورِ متفاوتی از آیاتی که از ضمیر متکلم مع الغیر استفاده کرده است، دارد؟

ج) در مورد دو آیه‌ی «الله یتوفّی الأنفس» و «یتوفّاکم ملک الموت» اظهار نظر فرمایید.

متشکّرم

پاسخ بخش پاسخگویی به پرسش‌های دفتر حفظ و نشر آثار منصور هاشمی خراسانی:

لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:

1 . ضمیر «نا» در آیه‌ی مبارکه‌ی «إِنَّ إِلَیْنَا إِیَابَهُمْ» (غاشیه/ 25)؛ «بی‌گمان بازگشت آنان به سوی ماست»، به خداوند بلندمرتبه باز می‌گردد؛ چنانکه در آیات دیگری به این معنا تصریح شده و به عنوان نمونه، آمده است: «اللَّهُ یَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیدُهُ ثُمَّ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ» (روم/ 11)؛ «خداوند آفرینش را آغاز می‌کند و سپس بر می‌گرداند و سپس به سوی او باز می‌گردید» و آمده است: «وَلَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ طَوْعًا وَکَرْهًا وَإِلَیْهِ یُرْجَعُونَ» (آل عمران/ 83)؛ «و هر کس در آسمان‌ها و زمین است خواسته و ناخواسته تسلیم او شده است و به سوی او باز می‌گردند» و آمده است: «هُوَ یُحْیِی وَیُمِیتُ وَإِلَیْهِ تُرْجَعُونَ» (یونس/ 56)؛ «اوست که زنده می‌کند و می‌میراند و به سوی او باز می‌گردید» و آمده است: «هُوَ رَبُّکُمْ وَإِلَیْهِ تُرْجَعُونَ» (هود/ 34)؛ «او پروردگار شماست و به سوی او باز می‌گردید». با این وصف، استفاده از ضمیر جمع به جای مفرد در آیه‌ی مورد سؤال، از باب تعظیم است؛ چنانکه در زبان فارسی نیز استفاده از ضمیر جمع به جای مفرد از باب تعظیم رایج است؛ به این صورت که به جای «من»، «ما» و به جای «تو»، «شما» و به جای «او»، «ایشان» گفته می‌شود.

8.مقدّمات: یقین و ظن؛ حجّیّت روایات متواتر و عدم حجّیّت روایات واحد

لطفا پرسش شماره 192 مقدّمات با موضوع « یقین و ظن؛ حجّیّت روایات متواتر و عدم حجّیّت روایات واحد» ثبت شده توسط «فرهاد گلستان» در تاریخ 4 خرداد 1395 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی؛ زمینه‌ساز عملی ظهور مهدی علیه السلام را بخوانید.

متن پرسش:

نظر نویسنده‌ی کتاب [بازگشت به اسلام] راجع به تواتر معنوی چیست؟

پاسخ بخش پاسخگویی به پرسش‌های دفتر حفظ و نشر آثار منصور هاشمی خراسانی:

مراد از «تواتر»، روایت حدیث به واسطه‌ی شماری از راویان است که اتّفاق آنان بر کذب یا خطا به اقتضای کثرت آنان و اختلاف اماکن و دواعی‌شان معقول نیست و از این جهت، موجب یقین عقلا به اصالت حدیث می‌شود، اما در اینکه روایت چه شماری از راویان، «تواتر» به شمار می‌رود، میان عالمان مسلمان اختلاف نظر وجود دارد. از ظاهر برخی عبارات علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی برداشت می‌شود که شمار معیّنی برای آنان نیست، بل روایت هر شماری از آنان که موجب یقین نوع عقلا می‌شود، «تواتر» به شمار می‌رود؛ چنانکه در پاسخ به پرسشی درباره‌ی «حدّ التّواتر» فرموده است: «ما یَسْتَیْقِنُ بِهِ عُقَلاءُ النّاس»؛ «چیزی که عقلای مردم با آن یقین پیدا می‌کنند» (گفتار 13) و ابتدائاً از تعیین شماری برای راویان آن خودداری فرموده و در گفتاری دیگر، «یقین شخصی» را نیز برای آن کافی دانسته و فرموده است: «فَمَنْ أَتاهُ شَیْءٌ مِنَ ٱلرَّسُولِ فَأَیْقَنَهُ فَلْیُطِعْهُ»؛ «پس هر کس چیزی از پیامبر برای او آمد و به آن یقین یافت، پس باید از آن اطاعت کند» (گفتار 39، فقره‌ی 5)، هر چند صریح در این معنا نیست و می‌تواند بر «یقین نوعی» حمل شود یا از بابی دیگر جز تواتر باشد.