مقدّمات:علم و جهل؛ وظایف عالمان و اعمال آنان

لطفا پرسش شماره 6 مقدمات: علم و جهل با موضوع «وظایف عالمان و اعمال آنان» ثبت شده توسط «محمد صادقیان» در تاریخ 13 دی 1394 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی؛ زمینه‌ساز عملی ظهور مهدی علیه السلام را بخوانید.

متن پرسش:

چطور ممکن است که این همه مسائل درباره‌ی عقاید و احکام اسلام را این همه عالم و فقیه و مجتهد در طول قرون و اعصار نفهمیده باشند و در این زمان منصور هاشمی خراسانی فهمیده باشد؟!!

پاسخ بخش پاسخگویی به پرسش‌های دفتر حفظ و نشر آثار منصور هاشمی خراسانی:

شما بفرمایید که چطور ممکن نیست، تا ما بگوییم که چطور ممکن است! وانگهی این طور نبوده است که هیچ یک از این عقاید و احکام را هیچ یک از علما و فقها و مجتهدین در طول قرون و اعصار نفهمیده باشند، بلکه برخی از آنان خصوصاً از متقدّمین به بسیاری از این عقاید و احکام تفطّن داشته‌اند، ولی پس از آنان در گذر قرون و اعصار بر متأخرین پوشیده شده است؛ چنانکه به عنوان مثال، از میان اهل تشیّع، علما و فقها و مجتهدینی چون شریف مرتضی (د.436ق) و شیخ طوسی (د.460ق) در کتب و رسائل خود، به برخی تذکّرات حضرت منصور مانند عدم حجّیت خبر واحد و نقش مردم در ظاهر نبودن مهدی اشاره کرده‌اند و علما و فقها و مجتهدینی دیگر حتّی در دهه‌های اخیر، به اشکالات وارد بر ولایت مطلقه‌ی فقیه اذعان نموده‌اند و بسیاری از علما و فقها و مجتهدین اهل سنّت و جماعت، با حضرت منصور درباره‌ی عدم جواز تقلید از عالمان هم‌نظر بوده‌اند. از این رو، حضرت منصور هاشمی خراسانی مدّعی نیست که چیز جدیدی را آورده، بلکه در واقع عقاید و احکامی اصیل و ریشه‌دار را یادآوری کرده و به إحیاء معالم و معارف نخستین اسلام پرداخته که در گذر قرون و اعصار مندرس شده و از یادها رفته است. بنابراین، ایشان تنها یک یادآوری کننده است و یک بدعت‌گذار در حوزه‌ی عقاید و احکام اسلام نیست.

1.عقاید: شناخت خلیفه‌ی خداوند در زمین؛ نشانه‌های ظهور مهدی و فتنه‌های آخر الزّمان

لطفا پرسش شماره 5 عقاید: شناخت خلیفه خداوند در زمین با موضوع «نشانه‌های ظهور مهدی و فتنه‌های آخر الزّمان» ثبت شده توسط «سعید» در تاریخ 13 دی 1394 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی؛ زمینه‌ساز عملی ظهور مهدی علیه السلام را بخوانید.

متن پرسش:

نظر جناب منصور هاشمی خراسانی درباره‌ی مدّعیانی که در حال حاضر، خود را با استناد به برخی خواب‌ها و حوادث طبیعی و نیز روایات کلّی، نماینده یا فرستاده یا حتی فرزند امام مهدی می‌شمارند و با این عنوان مردم را به سوی خود فرا می‌خوانند چیست؟

پاسخ بخش پاسخگویی به پرسش‌های دفتر حفظ و نشر آثار منصور هاشمی خراسانی:

وجود نماینده یا فرستاده یا فرزند برای امام مهدی، از محالات عقلی یا شرعی نیست؛ چراکه آن حضرت بنا بر قول به وجودش در حال حاضر، بشری مانند دیگران است و می‌تواند مانند دیگران برای انجام برخی کارهای خود، نماینده یا فرستاده‌ای بگیرد و همسری اختیار کند و فرزندی داشته باشد، ولی با توجّه به اینکه نمایندگی یا فرستادگی یا فرزندی کسی برای دیگری، بر خلاف اصل اوّلی است، نیاز به اثبات دارد و اثبات آن با طرق معتبر عقلی و شرعی ممکن است و خواب به تنهایی از این طرق نیست؛ همچنانکه حوادث طبیعی و روایات مجملی که قابل انطباق بر افراد مختلف است، از این طرق شمرده نمی‌شود. بنابراین، مدّعیانی که با استناد به این قبیل امور خود را نماینده یا فرستاده یا فرزند امام مهدی می‌شمارند، قابل تصدیق نیستند و تکذیب آنان جایز است. این در صورتی است که سایر اقوال و اعمال آنان در ضدّیت با مبانی اسلام نباشد، اما در صورتی که سایر اقوال و اعمال آنان در ضدّیت با مبانی اسلام باشد، بحثی در وجوب تکذیب آنان نیست، مانند اینکه مسلمانان را به بیعت با خود فراخوانند یا خود را با عناوینی شرعی یاد کنند که قطعاً برای آنان نیست یا با حاکمان ظالم دوستی نمایند یا بر خلاف واضحات اسلام تعلیم دهند یا خرافات و موهومات و نظرات بی‌معنا و سخیف را اظهار دارند؛ چراکه ممکن نیست امام مهدی چنین سفهائی را نماینده یا فرستاده‌ی خود قرار دهد تا در میان مسلمانان فتنه انگیزند و وقت و نیروی آنان را با اباطیل خود ضایع نمایند؛ هر چند فرزندی آنان برای آن حضرت، در صورتی که دلیلی معتبر برای آن داشته باشند، با چنین اقوال و اعمالی نفی نمی‌شود؛ جز آنکه فرزندی آنان برای آن حضرت نیز به تنهایی مستلزم وجوب تبعیّت از آنان نیست؛ زیرا چه بسیار فرزندان انبیا و ائمه که کافر یا ظالم بودند و تبعیّت از آنان حرام بود.

2.مقدّمات: علم و جهل؛ موانع تحصیل علم (تقلید، تعصّب، تکبّر، خرافه‌گرایی و ...)

لطفا پرسش شماره 4 مقدمات: علم و جهل با موضوع «موانع تحصیل علم» ثبت شده توسط «فاروق ملازهی» در تاریخ 12 دی 1394 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی؛ زمینه‌ساز عملی ظهور مهدی علیه السلام را بخوانید.

متن پرسش:
آیا جناب منصور هاشمی خراسانی ما را از سلف عالم‌تر و فاضل‌تر می‌داند؟!

پاسخ بخش پاسخگویی به پرسش‌های دفتر حفظ و نشر آثار منصور هاشمی خراسانی:

اگر منظور شما از «ما» شخص شما یا اشخاص خاصّ دیگری در پیرامون شماست، جناب منصور هاشمی خراسانی درباره‌ی شما اطّلاع و تبعاً قضاوت خاصّی ندارد و به عالم‌تر و فاضل‌تر بودن یا نبودن شما از سلف حکم نمی‌کند، ولی اگر منظورتان «نوع آیندگان» است، ایشان عالم‌تر بودن و فاضل‌تر بودن «نوع آیندگان» از «نوع گذشتگان» را با توجه به دلایلی عقلی و شرعی که در کتاب «بازگشت به اسلام» (ص42 تا 44) ذکر فرموده است، «ممکن» می‌داند و معتقد است که عالم‌تر بودن و فاضل‌تر بودن مطلق سلف از مطلق آیندگان، بر خلاف پندار کسانی که آن را بدیهی می‌پندارند، بدیهی نیست و قطعی شمرده نمی‌شود و با این وصف، تقلید از آنان بر پایه‌ی ظنّ به عالم‌تر بودن و فاضل‌تر بودنشان، نظر به عدم اعتبار ظن در اسلام، واجب بلکه جایز نیست. به هر حال، روشن است که سلف، به معنای مسلمانان سه نسل نخست، پیامبرانی معصوم نبودند که عالم‌تر بودن و فاضل‌تر بودنشان از آیندگان بدیهی یا قطعی باشد و تقلید از آنان واجب یا جایز شمرده شود.

مقدّمات:علم و جهل؛ موانع تحصیل علم (تقلید، تعصّب، تکبّر، خرافه‌گرایی و ...)

لطفا پرسش شماره 3 مقدمات: علم و جهل با موضوع «موانع تحصیل علم» ثبت شده توسط «مرتضی» در تاریخ 12 دی 1394 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی؛ زمینه‌ساز عملی ظهور مهدی علیه السلام را بخوانید.

متن پرسش:

اگر طبق اندیشه‌ی منصور هاشمی خراسانی، احادیث (به استثنای معدودی از آن‌ها) ظنّی محسوب می‌شوند، با این حساب من نوعی احکام شرعی را از چه جایی غیر از رساله‌ی مراجع بزرگوار تقلید پیدا کنم؟ با توجّه به اینکه ایشان اجتهاد را هم قبول ندارند! احکام نماز که در قرآن آمده «إِنَّ الصَّلاَةَ کَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ کِتَابًا مَّوْقُوتًا» (نساء/103) یعنی «بی‌تردید نماز همواره بر مؤمنان مقرّرى است واجب» را از کجا بگیرم؟ احکام روزه را که در قرآن آمده «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ» (بقره/183) یعنی «اى کسانى که ایمان آورده‏‌اید، روزه بر شما نوشته و مقرّر شده» را از کجا بگیرم؟ و کلّی احکام دیگر برای اعمالی که در قرآن واجب شده است. آیا این‌ها را فعلاً رها کنم و بروم خودم و تعداد زیادی از انسان‌ها را آن چنان تربیت کنم تا خلیفه‌ی خدا ظهور کند و آن وقت نماز و روزه و … را انجام دهم؟ این که اصلاً منطقی نیست!

پاسخ بخش پاسخگویی به پرسش‌های دفتر حفظ و نشر آثار منصور هاشمی خراسانی:

لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:

اولاً ظنّی بودن احادیث به استثنای احادیث متواتر، صرفاً «اندیشه‌ی منصور هاشمی خراسانی» نیست، بلکه اندیشه‌ی عموم عالمان مسلمان از همه‌ی مذاهب اسلامی به استثنای گروهی از سلفیان است و واقعیّتی واضح و وجدانی است، تا جایی که به تعبیر برخی عالمان مسلمان مانند نووی (د.676ق) در شرح صحیح مسلم (ج1، ص132)، «انکار آن چیزی جز خیره‌سری در برابر محسوس نیست»؛ چراکه احادیث واحد طبیعتاً به نحوی هستند که احتمال غلط، تحریف و کذب در آن‌ها وجود دارد و با وجود این احتمال، یقین به صدور آن‌ها حاصل نمی‌شود.

پرسش از اندیشه‌های منصور هاشمی خراسانی؛ امکان اقامه‌ی کلّ اسلام

لطفا پرسش شماره 2 ضرورت و امکان بازگشت به اسلام با موضوع «امکان اقامه‌ی کلّ اسلام» ثبت شده توسط «سید علی» در تاریخ 2 اردیبهشت 1394 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی را بخوانید.

متن پرسش:

به نظر شما واقع‌گرایی بهتر است یا آرمان‌گرایی؟

پاسخ بخش پاسخگویی به پرسش‌های دفتر حفظ و نشر آثار منصور هاشمی خراسانی:

به نظر می‌رسد که منظور از «واقع‌گرایی» مقدّم داشتن واقعیّت و منظور از «آرمان‌گرایی» مقدّم داشتن آرمان است و با این وصف، پرسش جناب‌عالی از یک پیش‌فرض نادرست برخاسته و آن این است که میان «واقعیّت» و «آرمان» لزوماً منافاتی وجود دارد، در حالی که چنین منافاتی ثابت نیست؛ چراکه «آرمان» می‌تواند با «واقعیّت» سازگار باشد و آن هنگامی است که از آموزه‌های پیامبران برخاسته باشد؛ چنانکه به عنوان نمونه، تحقّق عدالت جهانی در پرتو حاکمیّت خلیفه‌ی خداوند در زمین، اگرچه یک آرمان فوق العاده محسوب می‌شود، کاملاً واقعی و امکان‌پذیر است و با این وصف، گرایش به آن نمی‌تواند با «واقع‌گرایی» منافات داشته باشد. با این حساب، «واقع‌گرایی» و «آرمان‌گرایی» دو روی یک سکّه هستند، مشروط به اینکه مبتنی بر واقعیّت‌ها و آرمان‌های اسلامی باشند. چنانکه دعوت حضرت منصور هاشمی خراسانی به سوی اقامه‌ی اسلام خالص و کامل در جهان، هر چند آرمان‌گرایانه به نظر می‌رسد، واقع‌گرایانه است؛ زیرا اقامه‌ی اسلام خالص و کامل در جهان، آرمان همه‌ی پیامبران بوده است و آنان حکیم‌تر از آن بوده‌اند که چیزی موهوم و غیر عملی را آرمان خود قرار دهند و آرزویی خام را در سر بپرورانند؛

پرسش از اندیشه‌های منصور هاشمی خراسانی؛ معیار شناخت؛ عقل

لطفا پرسش شماره 2 معیار و موانع شناخت با موضوع «معیار شناخت؛ عقل» ثبت شده توسط «حبیب الرحمن بارکزی» در تاریخ 11 دی 1393 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی را بخوانید.

متن پرسش:

آیا جناب منصور هاشمی خراسانی عقل را بر شرع مقدّم می‌داند و معتقد است که ما باید به جای شرع از عقل تبعیّت کنیم؟

پاسخ بخش پاسخگویی به پرسش‌های دفتر حفظ و نشر آثار منصور هاشمی خراسانی:

این پرسش شما از این انگاره‌ی نادرست برخاسته است که میان عقل و شرع منافاتی وجود دارد، به نحوی که تبعیّت از یکی به معنای عدم تبعیّت از دیگری است و ناگزیر باید یکی از آن دو را بر دیگری مقدّم دانست، در حالی که به باور جناب منصور، عقل و شرع از یک مبدأ پدید آمده و هر دو خلقت خداوند حکیم است و از این رو، منافاتی میان آن دو نیست؛ چنانکه خداوند خود فرموده است: «مَا تَرَىٰ فِی خَلْقِ الرَّحْمَنِ مِنْ تَفَاوُتٍ» (ملک/ 3)؛ یعنی: «در خلقت خداوند منافاتی نمی‌بینی» و با این وصف، تبعیّت از عقل به معنای عدم تبعیّت از شرع و مقدّم دانستنش بر آن نیست، بلکه بالعکس به معنای تبعیّت از شرع نیز هست؛ چراکه شرع به اقتضای وحدت مبدأ و سازگاری کاملی که با عقل دارد، به تبعیّت از عقل فرمان داده و به سوی آن فراخوانده است؛ 

پرسش از اندیشه‌های منصور هاشمی خراسانی؛ واقعیّت عدم اقامه اسلام

لطفا پرسش شماره 1 ضرورت و امکان بازگشت به اسلام با موضوع «واقعیّت عدم اقامه‌ی اسلام» ثبت شده توسّط «مرتضی سواری» در تاریخ 1 بهمن 1393 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی را مطالعه بفرمایید.

متن پرسش:

بنده چند سوال از محضر ایشان داشتم:

اول) اگر دین اسلامی که الان وجود دارد همان اسلامی نیست که در زمان پیامبر است پس چرا خداوند در قرآن‌ می‌فرماید: «انا نحن نزلنا الذکر و انا له لحافظون»؟ آیا خداوند در طول ۱۴۰۰ سال نتوانسته‌اند دین خود را از تحریف در امان بدارند؟؟

دوم) پیامبر (ص) می‌فرمایند: بعد از من امتم به ۷۳ فرقه تبدیل می‌شود که فقط یکی از آنها درست است. پس ایشان چگونه ادعا می‌کنند همه آنها درست نیستند و فقط یکی درست است‌ آن هم اونی‌ که الان ایشان با آن‌ آمدند (و اسمش را اسلام ‌حنیف گذاشته‌اند)؟

 سوم) اگر دین‌ اسلام آن چیزی نبوده که در زمان پیامبر (ص) است پس تکلیف آن همه علامه و بزرگانی که حتی ایشان در زیر دستان آنها درس خواندند چه می‌شود؟؟ یعنی همه آنها بر دین باطل مرده‌اند؟ یعنی حتی اساتید ایشان؟؟

پرسش از اندیشه‌های منصور هاشمی خراسانی؛ رواج حدیث‌گرایی

لطفا پرسش شماره 1 موانع بازگشت به اسلام با موضوع «رواج حدیث‌گرایی» ثبت شده توسط «جمعی از جوانان دوستدار حضرت مهدی» در تاریخ 13 بهمن 1393 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی را مطالعه بفرمایید.

متن پرسش:

ضمن عرض سلام می‌خواستیم نظر ایشان را در مورد این حدیث بدانیم:

امیر المؤمنین علی علیه السلام می‌فرماید: رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمود: «مردی از ماوراء النّهر قیام خواهد کرد که به او «حارث بن حارث» گفته می‌شود، فرمانده سپاه و پیشرو لشکریان او مردی است که به وی «منصور» می‌گویند و حکومت و سلطنت را برای آل محمّد صلی الله علیه و آله و سلّم آماده و مهیّا می‌کند و یا قدرت و سلطه‌ای برای ایشان فراهم می‌سازد هم چنانکه قریش برای رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلّم زمینه‌ی حکومت او را فراهم نمودند. بر هر فرد مسلمان مؤمن واجب است وی را یاری دهد». («عقد الدُرر»، ص130).

[همچنین] می‌خواستیم نظر ایشان را در مورد این حدیث بدانیم:

میان مرّیخ (بهرام) و زحل (کیوان) هر دو سال یک بار مقارنه رخ می‏دهد. امام علی (علیه ‏السّلام)، حرکت نیروهای خراسانی و شعیب بن صالح از سمرقند به سوی عراق را در پیِ مقارنۀ کامل این دو ستاره (1) در سال پیش از قیام امام مهدی (علیه السلام) می‌داند:

. . . آگاه باشید، شما پس از مدّتی، زمانی کوتاه خواهید داشت که در آن، گوشه‏‌ای از گفتارهای من و نیز انواع برهان و درستی آن‌ها برای شما، هنگام طلوع بهرام و کیوان با اقتران دقیق (1) آشکار خواهد شد. در این هنگام، لرزش‌ها و زلزله‌‏ها پیاپی رخ خواهند داد و از ساحل جیحون به سوی بیابان بابل پرچم‌هایی روی می‌‏آورند ... (2).

آیا منصور هاشمی خراسانی سید خراسانی است؟

لطفا پرسش شماره 1 متفرقه با موضوع «نویسنده‌ی کتاب» ثبت شده توسط «زهرا موسوی» در تاریخ 24 دی 1393 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی را مطالعه بفرمایید.

متن پرسش:

آیا منصور هاشمی خراسانی همان سیّد خراسانی است؟

پاسخ بخش پاسخگویی به پرسش‌های دفتر حفظ و نشر آثار منصور هاشمی خراسانی:

منصور هاشمی خراسانی، منصور هاشمی خراسانی است، نه چیزی کمتر و نه چیزی بیشتر؛ شخصیّتی که در میان مردم وجود دارد، با اندیشه‌، حرکت و آرمانی مشخّص و واقعیّتی بر روی زمین که با تغییر نام‌ها تغییر نمی‌یابد؛ نه با «سیّد خراسانی» چیزی بر او افزوده می‌شود و نه با «انگلیسی» و «دروغگو» چیزی از او کاسته می‌شود. هر کس گوش شنوا دارد بشنود و هر کس کر است خداوند جز بینی او را بر خاک نمالد: منصور هاشمی خراسانی یکی از بندگان خدا و امّت پیامبر او محمّد صلّی الله علیه و آله و سلّم است که از قرآن کریم و سنّت متواتر آن حضرت در روشنایی عقل پیروی می‌کند و ادّعای نبوّت یا امامت یا مهدویّت ندارد و با هیچ دولت یا مذهب یا گروهی مرتبط نیست و تنها با اقداماتی فرهنگی از قبیل نگارش کتاب و گفتگو با مسلمانان، به سوی مهدی دعوت می‌کند و برای ظهور آن حضرت زمینه‌سازی می‌نماید و در ازای این کار نیک و پرمشقّت، از کسی مزدی نمی‌طلبد و تنها از خداوند خواهان مزد است و مال کسی را به باطل نمی‌خورد و جان کسی را به غیر حق در خطر نمی‌اندازد و به موری کوچک یا جانداری بزرگ‌تر از آن ستمی نمی‌ورزد و با این وصف، اگر کسی دعوت او را اجابت کند و از او حمایت نماید، با نظر به راستی سخن و درستی کار او بر پایه‌ی ادلّه‌ی عقلی و شرعی و با انگیزه‌ی زمینه‌سازی برای ظهور مهدی است

پرسش از اندیشه‌های منصور هاشمی خراسانی؛ تبعات ظاهر نبودن مهدی برای مردم

لطفا پرسش شماره 11 شناخت اسلام با موضوع «تبعات ظاهر نبودن مهدی برای مردم» ثبت شده توسط «سیّد محمود طباطبایی» در تاریخ 16 فروردین 1394 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی؛ زمینه‌ساز عملی ظهور مهدی علیه السلام را بخوانید.

متن پرسش:

عقیده‌ی جناب منصور هاشمی خراسانی برای این جانب قابل تصدیق است. مطابق با عقیده‌ی ایشان آن طور که بنده از کتاب ارزشمندشان برداشت کردم، اولاً ظنّ به احکام شرع برای مردم کافی نیست و یقین برای آن‌ها لازم است و ثانیاً تنها طریق دست یافتن آن‌ها به یقین، رجوع به خلیفه‌ی خداوند در زمین است و ثالثاً رجوع به خلیفه‌ی خداوند در زمین برای آن‌ها ممکن است و عدم امکان آن ذاتی نیست و در صورت اراده و اقدام آن‌ها تحقّق پیدا می‌کند. اما سؤالی که برای بنده باقی مانده این است که الآن من به عنوان کسی که دعوت جناب منصور را پذیرفته و مصمّم به زمینه‌سازی برای ظهور مهدی است، چگونه می‌توانم تکالیف شرعی خودم مانند نماز و روزه و حجّ و زکات را انجام بدهم؟ با توجه به اینکه تقلید و اجتهاد مصطلح، هر دو من را به ظن می‌رسانند و ظنّ بنا بر فرمایش متین این بزرگوار حجّت نیست و اراده و اقدام من به تنهایی نیز برای دسترسی به مهدی کفایت نمی‌کند تا بتوانم با رجوع به آن حضرت یقین به تکالیف شرعی خودم پیدا بکنم و ممکن است تا زمانی که عدّه‌ای کافی از مردم با من در این زمینه همراه می‌شوند و به جناب منصور می‌پیوندند تا زمینه برای ظهور مهدی فراهم شود مدّت زیادی طول بکشد و من قاعدتاً نمی‌توانم در این مدّت، تکالیف شرعی خودم را ترک کنم. البته جناب منصور به درستی فرموده‌اند که بار گناه این عدم یقین بر گردن خود من است و من هستم که به نوبه‌ی خودم در این عدم دسترسی به مهدی نقش داشته‌ام و تبعاً خودم را از یقین به احکام شرع محروم کرده‌ام، ولی با این حال من که الآن به اصطلاح توبه کرده‌ام و دعوت این بزرگوار را پذیرفته‌ام و در صدد زمینه‌سازی برای ظهور مهدی برآمده‌ام، باز هم نمی‌توانم یقین به احکام شرع پیدا کنم؛ چراکه سایر مردم با من همراهی نمی‌کنند.