1.احکام: احکام طهارات و نجاسات
لطفا پرسش شماره 211 احکام با موضوع «احکام طهارات و نجاسات» ثبت شده توسط «را راضی» در تاریخ 13 تیر 1395 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی؛ زمینه‌ساز عملی ظهور مهدی علیه السلام را بخوانید.
متن پرسش:
آیا کافران اعم از ذمّی، حربی و معاهدی نجس هستند؟
پاسخ بخش پاسخگویی به پرسش‌های دفتر حفظ و نشر آثار منصور هاشمی خراسانی:
اصل، طهارت هر چیز
است تا اینکه نجاست آن شرعاً اثبات شود؛ زیرا نجاست مانند طول و وزن از
عناوین حقیقی نیست، بل مانند حرمت از عناوین اعتباری است که با حکم شرع
پدید می‌آید، تا حدّی که شاید بتوان گفت نجاست حقیقی وجود ندارد، بلکه
همه‌ی نجاست‌ها حکمی است. این به معنای آن است که برای نجس دانستن چیزی
لازم نیست که در طبیعت آن عنصر پلیدی کشف شود، بل کافی است که اثبات شود
خداوند به نجاست آن حکم کرده است؛ همچنانکه برای حرام دانستن چیزی لازم
نیست که در طبیعت آن عنصر مضرّی کشف شود، بل کافی است که اثبات شود خداوند
به حرمت آن حکم کرده است؛ مانند چیزهای پاکیزه و حلالی که خداوند بر
یهودیان به سبب ظلم‌شان حرام ساخته و درباره‌ی آن‌ها فرموده است: «فَبِظُلْمٍ
مِنَ الَّذِینَ هَادُوا حَرَّمْنَا عَلَیْهِمْ طَیِّبَاتٍ أُحِلَّتْ
لَهُمْ وَبِصَدِّهِمْ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ کَثِیرًا» (نساء/ 160)؛ «پس
به سبب ظلمی از یهودیان چیزهای پاکیزه‌ای که برایشان حلال بود را بر آنان
حرام ساختیم و به سبب بازداشتن فراوانشان از راه خداوند». بر این اساس، مشرکان نجس محسوب می‌شوند؛ چراکه خداوند صریحاً درباره‌ی آنان فرموده است: «یَا
أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْمُشْرِکُونَ نَجَسٌ فَلَا
یَقْرَبُوا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ بَعْدَ عَامِهِمْ هَٰذَا ۚ» (توبه/ 28)؛ «ای کسانی که ایمان آوردید! جز این نیست که مشرکان نجس هستند، پس نباید بعد از این سالشان به مسجد الحرام نزدیک شوند»، با توجّه به اینکه نزدیک شدن هر چیز نجسی به مسجد الحرام بنا بر حکم «طَهِّرْ بَیْتِیَ»
(حج/ 26) حرام است و این در حالی است که در طبیعت مشرکان -از آن حیث که
بشر هستند- عنصر پلیدی وجود ندارد، بل در شرک آنان مفاسد و خطراتی وجود
دارد که اجتناب از آنان را مانند اجتناب از چیزهای نجس ضروری می‌سازد؛
همچنانکه اجتناب از آنان مانند اجتناب از چیزهای نجس، تحقیر کننده‌ی آنان و
نشان دهنده‌ی شدّت برائت از آنان است و جایی برای هیچ گونه ارتباط دوستانه
با آنان باقی نمی‌گذارد و این چیزی است که خداوند خواسته و به آن امر کرده
و درباره‌ی آن فرموده است: «قَدْ کَانَتْ
لَکُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِی إِبْرَاهِیمَ وَالَّذِینَ مَعَهُ إِذْ
قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَآءُ مِنْکُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِنْ
دُونِ اللَّهِ کَفَرْنَا بِکُمْ وَبَدَا بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمُ
الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاءُ أَبَدًا حَتَّىٰ تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ
وَحْدَهُ» (ممتحنه/ 4)؛ «بی‌گمان برای شما
الگویی نیکو در ابراهیم و کسانی است که با او بودند هنگامی که به قومشان
گفتند ما از شما و از چیزی که جز خداوند می‌پرستید بیزاریم، به شما کافر
شدیم و میان ما و شما برای همیشه دشمنی و کینه پدیدار شد تا آنکه به خداوند
یگانه ایمان آورید». آری، ظاهر از «الْمُشْرِکُونَ»
کسانی مانند بت‌پرستان هستند که به مشرک بودن خود التفات و اقرار دارند،
نه کسانی مانند اهل کتاب که خود را موحّد می‌شمارند؛ همچنانکه اهل مکّه در
زمان نزول این حکم اهل کتاب نبودند و اهل کتاب معمولاً به مسجد الحرام
نزدیک نمی‌شدند تا از این کار منع شوند. به علاوه، خداوند میان اهل کتاب و
مشرکان تمایز قائل شده و به عنوان نمونه، فرموده است: «إِنَّ
الَّذِینَ آمَنُوا وَالَّذِینَ هَادُوا وَالصَّابِئِینَ وَالنَّصَارَىٰ
وَالْمَجُوسَ وَالَّذِینَ أَشْرَکُوا إِنَّ اللَّهَ یَفْصِلُ بَیْنَهُمْ
یَوْمَ الْقِیَامَةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ» (حج/ 17)؛ «هرآینه
کسانی که ایمان آوردند و کسانی که یهودی هستند و صابئان و نصرانیان و
زرتشتیان و کسانی که مشرک هستند، خداوند در روز قیامت میانشان جدایی
می‌اندازد، هرآینه خداوند بر هر چیزی گواه است». با این وصف، نجاست
اهل کتاب بر خلاف نجاست مشرکان ثابت نیست و از این رو، آنان در ذیل اصل
طهارت باقی می‌مانند و این ظاهر گفتاری از حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی
حفظه الله تعالی است که یکی از یارانمان ما را از آن خبر داد، گفت: «سَأَلْتُ
ٱلْمَنْصُورَ عَنْ نَجاسَةِ ٱلْمُشْرِکینَ، فَقالَ: هُمْ وَٱللّهِ نَجَسٌ!
هُمْ وَٱللّهِ نَجَسٌ! قُلْتُ: أَ ما هٰؤُلاءِ مِنَ ٱلْبَشَرِ؟! قالَ:
بَلیٰ وَ لٰکِنَّهُمْ أَشْرَکُوا بِاللَّهِ مَا لَمْ یُنَزِّلْ بِهِ
سُلْطَانًا فَأَهانَهُمْ وَ جَعَلَهُمْ شَرَّ ٱلدَّوابِّ وَ قالَ:
<أُولَٰئِکَ کَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ ۚ> وَ قالَ:
<کَذَٰلِکَ یَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِینَ لَا
یُؤْمِنُونَ>! قُلْت: فَإِنْ شَرِبَ مِنْ إِنائِی یَهُودِیٌّ أَوْ
نَصْرانِیٌّ فَعَلَیَّ أَنْ أَغْسِلَ ٱلْإِناءَ؟ قالَ: لا»؛ «از
جناب منصور درباره‌ی نجاست مشرکان پرسیدم، پس فرمود: آنان به خدا سوگند
نجس هستند! آنان به خدا سوگند نجس هستند! گفتم: آیا نه این است که آنان از
بشر هستند؟! فرمود: آری، ولی آنان با خداوند چیزی را شریک ساخته‌اند که
برای آن حجّتی نازل نکرده است، پس آنان را خوار نموده و بدترین جانوران
قرار داده و فرموده است: <آنان مانند چهارپایانند، بلکه آنان
گمراه‌ترند> (أعراف/ 179) و فرموده است: <این گونه خداوند پلیدی را
بر کسانی قرار می‌دهد که ایمان نمی‌آورند> (أنعام/ 125)! گفتم: پس اگر
یک یهودی یا نصرانی از کاسه‌ی من آشامید، بر عهده‌ی من است که کاسه‌ام را
بشویم؟ فرمود: نه»!
