3.عقاید: شناخت خلیفه‌ی خداوند در زمین؛ احوال پیامبر خاتم (ص) و فضائل او

لطفا پرسش شماره 149 عقاید با موضوع «شناخت خلیفه‌ی خداوند در زمین؛ احوال پیامبر خاتم (ص) و فضائل او» ثبت شده توسط «رضا راضی» در تاریخ 11 بهمن 1394 و پاسخ دفتر حفظ و نشر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی؛ زمینه‌ساز عملی ظهور مهدی علیه السلام را بخوانید.

متن پرسش:

آیا نبیّ مکرّم [اسلام] بر سایرین من جمله انبیاء قبلی و جانشینانش برتری وجودی دارد؟

پاسخ بخش پاسخگویی به پرسش‌های دفتر حفظ و نشر آثار منصور هاشمی خراسانی:

«برتری وجودی» اگر به معنای مزیّتی در جهات بشری است، برای رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم ثابت نیست؛ چراکه خداوند آن حضرت را در این جهات «مثل مردم» دانسته و فرموده است: «قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ» (کهف/ 110)؛ «بگو من تنها بشری مثل شما هستم» و با این وصف، همه‌ی ضعف‌های ناشی از بشر بودن که به صورت طبیعی در مردم وجود دارد، در آن حضرت نیز موجود است، مانند نیاز به آب، غذا، لباس، خواب و همسر و آسیب‌پذیری در برابر بیماری، پیری و مرگ و حتّی احتمال سهو و فراموشی که از محدودیّت‌های ذاتی بشر بر می‌خیزد، ولی «برتری وجودی» به معنای گرامی‌تر بودن نزد خداوند، قطعاً برای آن حضرت ثابت است؛ زیرا آن حضرت واپسین پیامبر خداوند است (أحزاب/ 40) که دین به واسطه‌ی او کامل و نعمت به واسطه‌ی او تمام شده است (مائده/ 3) و پیامبران پیشین برای یاری او پیمان بسته‌اند (آل عمران/ 81) و به ظهور او بشارت داده‌اند (صف/ 6) و اوصاف او و پیروانش را یاد کرده‌اند (فتح/ 29) و پیروان خود را به اطاعت از او امر نموده‌اند (أعراف/ 157)، تا جایی که اطاعت از پیامبران پیشین به جای او کفایت نمی‌کند (آل عمران/ 85) و گرامی‌تر بودن نزد خداوند چیزی جز این نیست. از این رو، خداوند فضل خود را بر آن حضرت بزرگ شمرده (إسراء/ 87) و او را «کوثر» به معنای بهره‌ای فوق العاده بخشیده (کوثر/ 1) و وعده‌ی «مقام محمود» (إسراء/ 79) و «فتح مبین» (فتح/ 1) و «نصر عزیز» (فتح/ 3) و پیروزی بر همه‌ی ادیان (توبه/ 33) داده و جن و انس را مخاطب او ساخته (الرّحمن/ 33) و به پیروی از او برانگیخته (أحقاف/ 29) و هزاران فرشته را برای یاری او نازل فرموده (آل عمران/ 124-126) و به برکت او شیاطین را از نزدیک شدن به آسمان باز داشته (جن/ 9) و او را در یک شب به بیت المقدس (إسراء/ 1) و از آنجا به بالاترین نقطه در بهشت که سدری بر کرانه‌ی آن روییده، رسانده (نجم/ 14) و بزرگ‌ترین نشانه‌های خود را به او نشان داده (نجم/ 18) و خلاصه به او آن قدر عطا فرموده که راضی شده است (ضحی/ 5)؛ چنانکه یکی از یارانمان ما را خبر داد، گفت:

«سَأَلْتُ ٱلْمَنْصُورَ عَنْ قَوْلِ ٱللّهِ تَعالیٰ لِلنَّبِیِّ صَلَّی ٱللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ: <عَسَىٰ أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقَامًا مَحْمُودًا> ما هُوَ ٱلْمَقامُ ٱلْمَحْمُودُ؟ قالَ: هُوَ ٱلْوَسِیلَةُ! قُلْتُ: وَ مَا ٱلْوَسِیلَةُ؟ قالَ: أَعْلیٰ دَرَجَةٍ فِی ٱلْجَنَّةِ لا یَنالُها إلّا رَجُلٌ واحِدٌ وَ کانَ ٱلنَّبِیُّ صَلَّی ٱللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ یَرْجُو أَن یَکُونَ هُوَ هُو! قُلْتُ: أَکانَ هُوَ هُو؟ قالَ: نَعَمْ وَ کانَ سَیِّدَ وُلْدِ آدَم»؛ «از جناب منصور درباره‌ی سخن خداوند بلندمرتبه پرسیدم که به پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم می‌فرماید: <باشد که پروردگارت تو را به مقام محمود برساند> (إسراء/ 79)، مقام محمود کدام است؟ فرمود: آن وسیله است! گفتم: وسیله چیست؟ فرمود: بالاترین درجه در بهشت است که جز یک تن به آن نائل نمی‌شود و پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم امیدوار بود که همو باشد! گفتم: آیا او همو بود؟ فرمود: آری و سرور فرزندان آدم بود»!

بلکه فی الجمله امّت آن حضرت نیز از سایر امّت‌ها افضل است؛ زیرا به بخشی از دین علم دارد و عمل می‌کند که آن‌ها به آن علم ندارند و عمل نمی‌کنند و روشن است که علم به دین و عمل به آن مبنای فضیلت در اسلام است؛ چنانکه خداوند فرموده است: «یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ ۚ» (مجادله/ 11)؛ «خداوند درجات کسانی از شما که ایمان آوردند و کسانی که علم داده شدند را بالا می‌برد» و فرموده است: «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ ۚ» (حجرات/ 13)؛ «هرآینه گرامی‌ترین شما نزد خداوند پرهیزکارترین شماست». از این رو، خداوند به امّت آن حضرت فرموده است: «وَکَذَٰلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَکُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَیَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهِیدًا ۗ» (بقره/ 143)؛ «بدین سان شما را امّت وسط قرار دادیم تا گواهانی بر مردم باشید و پیامبر گواهی بر شما باشد»؛ با توجّه به اینکه مراد از «وسط» در کلام او «افضل» است؛ به قرینه‌ی «لِتَکُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ»؛ «تا گواهانی بر مردم باشید» و به قرینه‌ی اینکه در آیه‌ای دیگر فرموده است: «قَالَ أَوْسَطُهُمْ أَلَمْ أَقُلْ لَکُمْ لَوْلَا تُسَبِّحُونَ» (قلم/ 28)؛ «افضل آنان گفت: آیا به شما نگفتم که چرا (خدا را) تسبیح نمی‌گویید؟!» و فرموده است: «حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلَاةِ الْوُسْطَىٰ» (بقره/ 238)؛ «بر نمازها و (خصوصاً) نماز وسطی محافظت کنید» که دالّ بر افضلیّت نماز عصر یا صبح یا ظهر بر سایر نمازها است.

حاصل آنکه پیامبر اسلام بر پیامبران گذشته و امّت اسلام بر امّت‌های گذشته فضیلت دارد و به همین دلیل، بر پیروان پیامبران گذشته از امّت‌های گذشته واجب است که از پیامبر اسلام پیروی کنند و به امّت اسلام بپیوندند؛ چنانکه خداوند درباره‌ی آنان فرموده است: «فَإِنْ آمَنُوا بِمِثْلِ مَا آمَنْتُمْ بِهِ فَقَدِ اهْتَدَوْا ۖ وَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا هُمْ فِی شِقَاقٍ ۖ» (بقره/ 137)؛ «پس اگر به مانند چیزی که شما ایمان آوردید ایمان آوردند، هدایت یافته‌اند و اگر روی برتافتند جز این نیست که در انحراف هستند» و هر خیری هست در اسلام است.